Menu Zamknij

„RGB” Jarosława Kukowskiego – Malarska transcendencja barwy i struktury

Seria „RGB” Jarosława Kukowskiego, należąca do jego nowszych eksperymentów malarskich, stanowi fascynujący punkt przecięcia klasycznego warsztatu z nowoczesną estetyką abstrakcji. Odwołując się wprost do trójbarwnego modelu koloru addytywnego (Red, Green, Blue), artysta proponuje obrazy, które – mimo formalnej abstrakcyjności – nie zatracają głębi przestrzennej, malarskiej ekspresji ani złożoności znaczeniowej. To właśnie w tej pozornej prostocie wyrazu manifestuje się pełna świadomość techniki, światła, struktury i symboliki.

Kolor jako nośnik struktury i ekspresji

Model RGB, będący podstawą koloru w cyfrowym świecie, w kontekście malarstwa Kukowskiego zostaje poddany transgresji – barwy nie są tu narzędziem budowania iluzji, ale stają się substancjalnymi bytami malarskimi. Kolor u Kukowskiego nie służy przedstawieniu – on sam jest treścią. Artysta rezygnuje z tradycyjnej figuracji, ale nie z przestrzeni – przestrzeń pojawia się jako napięcie między barwami, jako wynik interakcji światła, faktury i gestu malarskiego.

Podobnie jak u Marka Rothko, gdzie kolor staje się miejscem kontemplacji i emocjonalnego rezonansu¹, czy u Barnetta Newmana, w którym barwa i linia funkcjonują jako elementy „duchowej obecności”², Kukowski buduje obrazy, które mają siłę wewnętrznej ekspresji. Jednocześnie, w przeciwieństwie do wielu abstrakcjonistów minimalistycznych, Kukowski nie rezygnuje z dramatyzmu. Wręcz przeciwnie – obfite faktury, kontrasty, energetyczne rozbłyski barwne i subtelne modulacje tonalne nadają jego obrazom charakter quasi-muzyczny, pełen rytmu, wewnętrznego ruchu i napięcia.

Przestrzeń i światło jako elementy dramaturgii

W obrazach z cyklu „RGB” widoczna jest malarstwo przestrzeni w pełnym znaczeniu tego pojęcia. Mimo braku perspektywy linearnej, widz doświadcza głębi – osiągniętej poprzez warstwowe nałożenie pigmentu, dyfuzję światła, prześwity i skontrastowane plamy barwne. To światło, podobnie jak u Josepha Albersa³, staje się nie tylko elementem formalnym, ale strukturą organizującą percepcję.

Kukowski unika czysto geometrycznej kompozycji, lecz tworzy porządek bardziej organiczny – obrazy pulsują ruchem, zbliżają się do idei „malarskiego pola” (field painting), w którym znaczenie powstaje nie z konturu, ale z relacji między powierzchniami, fakturami i światłem. Światło u Kukowskiego nie jest źródłem zewnętrznym, ale jakby promieniowało z wnętrza obrazu, tworząc auratyczną jakość bliską doświadczeniu sacrum – echo duchowej tradycji malarskiej, której nie porzuca nawet w najbardziej abstrakcyjnych formach.

Cyfry i symbolika strukturalna

W warstwie semiotycznej Kukowski wprowadza do tej serii motywy numeryczne – cyfry, ukryte struktury siatki, delikatne nawiązania do kodów i matryc, które można odczytać jako komentarz do kultury cyfrowej i informacji. W tym sensie „RGB” nie jest jedynie malarską interpretacją barwy, lecz także metaforyczną refleksją nad sposobem, w jaki współczesność koduje rzeczywistość – przez dane, kolory ekranów, algorytmy wizualne. Jednak Kukowski nie oddaje się tej estetyce bezkrytycznie – jego obrazy są zarazem emocjonalne, cielesne, materialne. Cyfrowość zostaje przez niego przetworzona w materię farby – i w ten sposób „z-humanizowana”.

Można dostrzec tu również bliskość z koncepcją obrazu jako śladu – gestu, ruchu, momentu – znaną choćby z twórczości Gerharda Richtera, który także próbował godzić obraz figuratywny i abstrakcyjny, cyfrowy i malarski⁴.

Symbolika, emocjonalność, ekspresja

Choć pozbawione figur, obrazy z serii „RGB” mają swój własny dramatyzm – napięcie między tym, co kontrolowane a tym, co impulsywne, między konstrukcją a ruchem. Faktura, która w innych cyklach Kukowskiego (np. „Arrasy ” czy „Malarstwo Paletowe”) była często śladem narzędzia, tu staje się przestrzenią zapisu – układu rytmicznego, który działa jak notacja emocji. Każdy obraz z tej serii jest osobnym organizmem, żywym układem barw i materii, który odbiorca odczytuje zarówno wzrokiem, jak i ciałem – poprzez relację do przestrzeni, światła, i rytmu.

To malarstwo zmysłowe, ale nie powierzchowne. „RGB” Jarosława Kukowskiego to próba odpowiedzi na pytanie, czy współczesna abstrakcja może jeszcze mówić o czymś więcej niż formie – i artysta udowadnia, że tak. Poprzez świadome operowanie kolorem, światłem, fakturą i ruchem, tworzy obrazy, które nie tylko odsyłają do abstrakcyjnego systemu barw, ale również – a może przede wszystkim – do emocjonalnej mapy człowieka, jego percepcji i cielesności.


Przypisy:

  1. Rothko, Mark. The Artist’s Reality: Philosophies of Art. Yale University Press, 2006.
  2. Newman, Barnett. Selected Writings and Interviews. University of California Press, 1992.
  3. Albers, Josef. Interaction of Color. Yale University Press, 1963.
  4. Elger, Dietmar. Gerhard Richter: A Life in Painting. University of Chicago Press, 2009.
  5. Greenberg, Clement. Modernist Painting. Art and Literature 4, 1965.
  6. Bois, Yve-Alain. Painting as Model. MIT Press, 1990.