Seria (RGB) RAW
„RGB” Jarosława Kukowskiego – Malarska transcendencja barwy i struktury…
Seria RGB, olej, akryl na płycie 122×100 cm
W cyklu „RGB” Jarosław Kukowski zaprasza nas w podróż przez malarską esencję koloru, światła i ruchu – pozornie abstrakcyjną, a jednak głęboko emocjonalną i zmysłową. Choć kompozycje przypominają cyfrowe rozbłyski barw – czerwieni, zieleni i błękitu – to nie są one wyłącznie formalną grą. To obrazy pulsujące napięciem, dramatem i światłem, będące efektem mistrzowskiego warsztatu, fizycznego kontaktu z materią farby, niemal rzeźbiarskiego budowania faktury.
Model RGB, będący podstawą koloru w cyfrowym świecie, w kontekście malarstwa Kukowskiego zostaje poddany transgresji – barwy nie są tu narzędziem budowania iluzji, ale stają się substancjalnymi bytami malarskimi. Kolor u Kukowskiego nie służy przedstawieniu – on sam jest treścią. Artysta rezygnuje z tradycyjnej figuracji, ale nie z przestrzeni – przestrzeń pojawia się jako napięcie między barwami, jako wynik interakcji światła, faktury i gestu malarskiego.
Podobnie jak u Marka Rothko, gdzie kolor staje się miejscem kontemplacji i emocjonalnego rezonansu¹, czy u Barnetta Newmana, w którym barwa i linia funkcjonują jako elementy „duchowej obecności”², Kukowski buduje obrazy, które mają siłę wewnętrznej ekspresji. Jednocześnie, w przeciwieństwie do wielu abstrakcjonistów minimalistycznych, Kukowski nie rezygnuje z dramatyzmu. Wręcz przeciwnie – obfite faktury, kontrasty, energetyczne rozbłyski barwne i subtelne modulacje tonalne nadają jego obrazom charakter quasi-muzyczny, pełen rytmu, wewnętrznego ruchu i napięcia.
W obrazach z cyklu „RGB” widoczna jest malarstwo przestrzeni w pełnym znaczeniu tego pojęcia. Mimo braku perspektywy linearnej, widz doświadcza głębi – osiągniętej poprzez warstwowe nałożenie pigmentu, dyfuzję światła, prześwity i skontrastowane plamy barwne. To światło, podobnie jak u Josepha Albersa³, staje się nie tylko elementem formalnym, ale strukturą organizującą percepcję.
Seria RGB, olej, akryl na płycie
Kukowski unika czysto geometrycznej kompozycji, lecz tworzy porządek bardziej organiczny – obrazy pulsują ruchem, zbliżają się do idei „malarskiego pola” (field painting), w którym znaczenie powstaje nie z konturu, ale z relacji między powierzchniami, fakturami i światłem.
Światło u Kukowskiego nie jest źródłem zewnętrznym, ale jakby promieniowało z wnętrza obrazu, tworząc auratyczną jakość bliską doświadczeniu sacrum – echo duchowej tradycji malarskiej, której nie porzuca nawet w najbardziej abstrakcyjnych formach.
Jego obrazy są zarazem emocjonalne, cielesne, materialne. Cyfrowość zostaje przez niego przetworzona w materię farby – i w ten sposób „z-humanizowana”.
W warstwie semiotycznej Kukowski wprowadza do tej serii motywy numeryczne – cyfry, ukryte struktury siatki, delikatne nawiązania do kodów i matryc, które można odczytać jako komentarz do kultury cyfrowej i informacji. W tym sensie „RGB” nie jest jedynie malarską interpretacją barwy, lecz także metaforyczną refleksją nad sposobem, w jaki współczesność koduje rzeczywistość
Można dostrzec tu również bliskość z koncepcją obrazu jako śladu – gestu, ruchu, momentu – znaną choćby z twórczości Gerharda Richtera, który także próbował godzić obraz figuratywny i abstrakcyjny, cyfrowy i malarski⁴.
Choć pozbawione figur, obrazy z serii „RGB” mają swój własny dramatyzm – napięcie między tym, co kontrolowane a tym, co impulsywne, między konstrukcją a ruchem. Faktura, która w innych cyklach Kukowskiego (np. „Arrasy ” czy „Malarstwo Paletowe”) była często śladem narzędzia, tu staje się przestrzenią zapisu – układu rytmicznego, który działa jak notacja emocji.
Podobnie jak Malewicz w swoim „Czarnym kwadracie”, Kukowski redukuje formę, by odsłonić czystą obecność koloru – lecz jego prace nie są milczeniem ikony, lecz ekspresją żywej energii. W duchu Kandinsky’ego, który barwom przypisywał właściwości duchowe, Kukowski tworzy malarstwo, które rezonuje wewnętrznie – widz doświadcza nie tylko tego, co widzi, ale tego, co czuje. A jak u Pollocka, przestrzeń obrazu jest tu polem gestu, ruchem emocji i ciała – choć u Kukowskiego ruch ten bywa bardziej kontrolowany, skupiony, medytacyjny.
To nie tylko abstrakcja – to transcendencja koloru. „RGB” to medytacja nad istotą obrazu w świecie cyfrowych matryc, ale i obrona malarstwa jako żywego, cielesnego aktu. Kukowski, mistrz klasycznego warsztatu, celowo rezygnuje z figuratywności, by jeszcze dobitniej ukazać, że to barwa i światło – nie przedstawienie – są sercem obrazu.
Każdy obraz z tej serii jest osobnym organizmem, żywym układem barw i materii, który odbiorca odczytuje zarówno wzrokiem, jak i ciałem – poprzez relację do przestrzeni, światła, i rytmu.
To malarstwo zmysłowe, ale nie powierzchowne. „RGB” Jarosława Kukowskiego to próba odpowiedzi na pytanie, czy współczesna abstrakcja może jeszcze mówić o czymś więcej niż formie – i artysta udowadnia, że tak. Poprzez świadome operowanie kolorem, światłem, fakturą i ruchem, tworzy obrazy, które nie tylko odsyłają do abstrakcyjnego systemu barw, ale również – a może przede wszystkim – do emocjonalnej mapy człowieka, jego percepcji i cielesności.
Przypisy:
- Rothko, Mark. The Artist’s Reality: Philosophies of Art. Yale University Press, 2006.
- Newman, Barnett. Selected Writings and Interviews. University of California Press, 1992.
- Albers, Josef. Interaction of Color. Yale University Press, 1963.
- Elger, Dietmar. Gerhard Richter: A Life in Painting. University of Chicago Press, 2009.
- Greenberg, Clement. Modernist Painting. Art and Literature 4, 1965.
- Bois, Yve-Alain. Painting as Model. MIT Press, 1990.